Bozulabilir gıdaları satın aldıktan veya hazırladıktan sonra en geç 1- 2 saat içinde soğutmak veya dondurmak gerektiğini belirten Uzman Diyetisyen Sedef Aksu, “Oda sıcaklığında çok uzun süre kalan yiyecekler, pişirme yoluyla yok edilemeyen bakteri veya toksinleri içerebilir. Donmuş besinler oda sıcaklığında çözülmemelidir. Donmuş besinleri çözmenin en doğru yolu buzdolabında çözdürmektir” dedi.
İSÜ Medical Park Gaziosmanpaşa Hastanesi’nden Uzman Diyetisyen Sedef Aksu gıda zehirlenmesi konusunda açıklamalarda bulundu. Bakteri, parazit, virüs veya toksinler ile kontamine olmuş yiyecek ve içeceklerin tüketilmesi sonucunda gıda zehirlenmeleri yaşanabileceğine değinen Uzm. Dyt. Aksu, “Besinlerle bulaşan ve genellikle mide-bağırsak sistem şikâyetleri ile ani gelişen bu durum, gıda zehirlenmeleri olarak karşımıza çıkar. Yaz aylarında daha sık karşılaştığımız bu tablonun nedeni artan hava sıcaklıkları sonucu besinlerin bozulmaya daha yatkın hale gelmesidir. Bazı bakteriler sıcaklık, nem ve zaman koşulları oluştuğunda milyonlarca üreyebilirler, bu durum da enfeksiyon ve hastalık riskini artırabilir. Uygun olmayan koşullarda ve malzemelerden üretilmiş kaplarda muhafaza edilen besinler bozulabilir. Bu bozulmaların gerçekleştiği besinlerin tüketimi de gıda zehirlenmesine yol açabilir” diye konuştu.
“ENFEKSİYONUN SÜRESİ 1 HAFTAYA KADAR UZAYABİLİR”
Başka zehirlenmelerde belirtilerin ortalama 30 dakika ile 1 saat içinde etki gösterirken, gıda zehirlenmelerinde ise bu durumun 6-12 saat içinde etki edebileceğinin altını çizen Uzm. Dyt. Aksu, “Gıda zehirlenmesi genellikle 1-3 gün sürer ancak bakterilerin türlerine, enfeksiyonun şiddetine ve bireylerin genel sağlık durumuna bağlı olarak bir haftaya kadar da süresi uzayabilir. Fakat gıda zehirlenmelerinde bireylerin kontaminasyon riskli besinlere tepkileri; tüketilen miktara ve bireyin bakterilere ve toksinlere gösterdiği duyarlılığa göre de değişebilmektedir” ifadelerini kullandı.
“BU ŞİKÂYETLERE DİKKAT EDİLMELİ”
Uzm. Dyt. Aksu, gıda zehirlenmesinde karşılaşabileceğimiz bazı komplikasyonları şöyle sıraladı:
“Dehidratasyon (sıvı kaybı) varlığı,
Mide bulantısı,
Kusma,
Sulu ishal veya kanlı ishal,
Midede kramp,
Karın ağrısı ve kramp,
Titreme ve ateş,
Halsizlik ve baş dönmesi,
İştah kaybı,
Bulanık görme,
Kaslarda şiddetli ağrı,
Aşırı susama, ağız kuruluğu,
Üşüme, titreme, yükselen ateş,
Kanlı ve mukuslu ishal,
Konuşma, yutma güçlüğü
Bilinç kaybı, bilinç bulanıklığı ve uyku hali gibi belirtiler,
Koyu renkli idrar çıkımı veya 5 saatten uzun süredir idrar çıkaramama görülebilir.”
“YEMEKLERİ ODA SICAKLIĞINDAN 2 SAATTEN FAZLA BIRAKMAYIN”
Gıda zehirlenmesinden korunmak için dikkat edilmesi gerekenleri anlatan Uzm. Dyt. Aksu, “Yiyeceklerinizi ve içeceklerinizi güvenilir yerlerden almalısınız. Açıkta satılan ve hijyen kurallarına uygun olmayan yiyeceklerden uzak durmalısınız. Besinlerin bize ulaştığı zamana kadar geçirdiği aşamalarda hijyen kurallarına, doğru şekilde saklanılmış olmasına ve taşınma şartlarına uyulduğundan emin olmalıyız. Pişirdiğiniz yemekleri açıkta, oda sıcaklığında 2 saatten fazla bekletmeyin. Sebzeleri, salataları, meyveleri güzel yıkamalısınız. Etleri iyi pişirmeli ve pişirme yöntemlerine dikkat etmelisiniz. Dondurulmuş gıdalar oda ısısında çözdürülmemelidir. Çiğ eti kestiğimiz kesme tahtası ile salata, meyve ve sebzeleri doğradığımız kesme tahtaları farklı olmalıdır” ifadelerini kullandı.
“BOZULABİLİR GIDALAR 1-2 SAAT İÇİNDE DONDURULMALI”
Gıda zehirlenmesini önlemek için hijyen kuralları açısından kişilerin ellerini, mutfak eşyalarını ve gıda hazırlama yüzeylerini yıkamasının gerekli olduğunu söyleyen Uzm. Dyt. Aksu, “Çiğ besinlerin yemeye hazır besinlerden ayrı tutulması gerekir. İçecek veya yiyecek hazırlarken ya da saklarken, çiğ et, balık ve kabuklu deniz hayvanları, kümes hayvanlarını diğer besin türlerinden uzak tutmanız çapraz kontaminasyonu önleyecektir. Besinleri güvenli bir ısıda, iyi pişirmek önemlidir. Her yemek pişirildikten sonra sadece bir kez ısıtılmalı ve bir kez dondurulmalıdır. Bozulabilir gıdaları, satın aldıktan veya hazırladıktan sonra 1 veya 2 saat içinde soğutmak veya dondurmak gereklidir. Oda sıcaklığında çok uzun süre kalan yiyecekler, pişirme yoluyla yok edilemeyen bakteri veya toksinleri içerebilir. Donmuş besinler oda sıcaklığında çözülmemelidir. Donmuş besinleri çözmenin en doğru yolu buzdolabında çözdürmektir. Bir yiyeceğin güvenli bir şekilde hazırlandığından, servis edildiğinden veya saklandığından emin olmadığınız durum da, bu yiyecek tüketilmemelidir. Bir besinin görünümü ve kokusu güzel olsa bile, o besin güvenli olmayabilir” dedi.
“AÇIKTA SATILAN GIDALARA DİKKAT EDİLMELİ”
Yaz mevsiminin gelmesiyle açıkta satılan gıdaların tüketiminin arttığını söyleyen Uzm. Dyt. Aksu, şu bilgileri paylaştı:
“Sıcaklığın artmasıyla, uygun koşullarda muhafaza edilmeyen, hijyenik şartlarda hazırlanmayan gıdaların üzerinde çoğalan bakterilerin ürettikleri toksinler, gıda zehirlenmelerine yol açmaktadır. Besinler açıkta 2 saatten fazla kaldıysa toksin ve bakteri üretir. Açıkta satılan ve önceden pişirilmiş besinlerin hepsi riskli grupta yer alır. Açıkta satılan gıdalar arasında ayrım yapılmadan hiçbiri tüketilmemelidir. Nasıl muhafaza edildiğini bilinmediğiniz, denetlenmemiş ve açık bir şekilde tezgahlarda satılan ürünlerin satın almamalısınız. Besin zehirlenmelerine sebep olan birçok bakteri çeşidi bulunmaktadır. En çok görülen bakteri çeşidi ise stafilokoktur. Bu bakteri et, süt, süt ürünleri ve iyi yıkanmamış malzemelerden yapılan salatalarda ortaya çıkmaktadır. Bakterili besin yenildikten 2-3 saat sonra zehirlenme belirtileri başlayarak, kusma görülebilir. Et, süt ve salatanın neden olduğu besin zehirlenmelerinde görülen bir diğer bakteri türü ise shigelladır. Bu bakteri türünün neden olduğu zehirlenmelerde belirtilerin ortaya çıkma süresi 1-2 gündür. Bulantı, kusma, ateş, kramplar, karın ağrıları ve dışkıda kan şeklinde belirtiler görülebilir. Ciddi besin zehirlenmesine neden olan bakterilerden clostridium botilinum ise konservelerde, ette, sebze ve meyvede bulunabilir. Güvenilir markaların paketli ürünleri satın alınabilir fakat paketin hasar görmediğinden emin olmalısınız. Mutlaka etiket okuma alışkanlığı kazanın. Gıdaların üzerinde yazılmış üretim tarihi ve son kullanma tarihlerini kontrol edin. Eğer bu tarihler yazmıyorsa o ürünü almayın.”
