İngiltere’deki müzayede evinde satışa sunulan ve Aydın’ın Milet Antik Kenti’nden kaçırıldığı ispat edilerek, Türkiye’ye iade edilen milattan önce 6’ncı yüzyıla ait ‘kore torsosu’, yakın zamanda Ankara’daki Anadolu Medeniyetleri Müzesi’nde sergilenecek.
Kültür ve Turizm Bakanlığı Kaçakçılıkla Mücadele Dairesi uzmanları, İngiltere’nin Londra şehrinde faaliyet gösteren Christie’s Müzayede Evi’nin 8 Aralık 2021 tarihli ‘Antiquities’ isimli müzayedesinde yayımlanan kataloğunda 65 lot numarası ile satışa sunulan mermer ‘kore torsosu’nun Anadolu kökenli olabileceğinden şüphelendi. Türkiye’nin girişimleriyle eserin satışı askıya alındı ve yasa dışı yollarla Türkiye’den çıkarıldığına ilişkin delil niteliğinde bilgi ve belgelere ulaşıldı. Bu doğrultuda eserin kökenini belirleyecek arşiv belgeleri İngiliz makamlarına sunuldu. Konuya ilişkin Didim Cumhuriyet Başsavcılığı soruşturma başlattı ve eserin iadesi için talep gönderildi. Talep kapsamında eser Türkiye’ye iade edildi. Ankara Anadolu Medeniyetleri Müzesi’ne getirilen eser için sergileme çalışmaları tamamlandı. Eser, yakın zamanda müzede ziyarete açılacak.
‘HEPİMİZ İÇİN GURURLU BİR ANDI’
Kültür ve Turizm Bakanlığı Kaçakçılıkla Mücadele Daire Başkanı Zeynep Boz, ‘kore’nin Yunan mitolojisinde Persephone’nin adı ve bakire anlamına geldiğini söyleyerek, eserin Türkiye’ye kazandırılma sürecini anlattı. Boz, eserin 2021 yılında satışa sunulduğunda kaçakçılıkla bilinen bir koleksiyoncunun ismini fark ettiklerini ve konunun üzerine gittiklerini söyledi. Boz, “Bu durum bize doğrudan bir kanaat oluşturdu. Daha sonra arşiv belgeleri, isimlerin şaibeli olması ve bunun Anadolu kökenli olduğunu ispatlayan bilimsel verilere ulaşabilmemiz sayesinde Didim Cumhuriyet Başsavcılığımızca da başlatılan bir soruşturma yoluyla adli iş birliği yapabilmiş olmanın avantajıyla, Dışişleri Bakanlığımız Londra Büyükelçiliği ile bağlantılar gerçekleştirdi. Eseri ülkemize getirdik. Hepimiz için gururlu bir andı. Çünkü burada hem bu eserimizin iadesini alırken, hem de İngiliz meslektaşlarımız veya İngiliz yetkililer tarafından ülkemizin kültür varlığı kaçakçılığıyla mücadele alanında ne kadar etkin olduğumuzu duymak, onların bakış açısıyla da bunu bir kere daha teyit etmek bizleri çok mutlu eden bir başka yanı oldu” dedi.
Zeynep Boz, eserin önemine de dikkat çekerek, “Milattan önce 6’ncı yüzyıla tarihlenen bu tür kadın yontularına ‘kore’, bunların erkek versiyonuna da ‘kouros’ deniyor. Bunların önemi plastik sanat ürünlerinin ilk örneği olması. Plastik sanat ise üç boyutlu şekilde ürettiğimiz heykel ürünleri aslında plastik sanat olarak geçer. Bunların çok özel örnekleri bunlar. Özelikle Didim tarafında yoğunlukla gördüğümüz eserler. Her şeyden önce yerinden edilmiş, ülkesinin bağrından koparılmış bir kültür varlığıdır bu. Bunu kaçakçılıkla ilişkideki, kriminolojik verilerini ortaya koymak suretiyle iade almak çok önemli. Biliyorsunuz yıllar geçtikçe birtakım arkeolojik objeler eskidikçe nadiriyetlerinin arttığını düşünmek mümkün. Günümüzde daha az korunarak gelmelerini beklemek mümkün. Bu parçanın kondisyonunun da iyi olması aynı zamanda bizim için önemli” dedi.
‘SERGİ ÇALIŞMALARINI TAMAMLADIK’
Eserin müzeye gelmesiyle koleksiyonun zenginleştiğini belirten Anadolu Medeniyetleri Müzesi Müdürü Yusuf Kıraç da “Bu eserler bilimsel makalelerle bilim camiasına açıklamalarda bulunuyor. Son yıllarda insanlarımızın müzelere daha çok yurt dışına kaçırılmış eserleri görmeye geldikleri, daha çok sahiplendiklerini görüyor, sevinçle karşılaşıyoruz ve anlatıyoruz. Müzeye gelen eserler bilimsel olarak raporlanır ve bu raporlama yapılırken hangi teşhirde hangi bölümde sergileneceğine karar verilir. Bu eser Helenistik döneme ait bir eser. Diğer eserlerle ilgili sıralaması yapılır ve o envanter numarasını alır. Daha sonra artık bu eser ömür boyu o isimle kalır. Şimdi biz o çalışmaları tamamladık. Biz de artık bir gün bekliyoruz. Yakın bir zamanda teşhire konulur ve ziyaretçilerin beğenisine sunulur” dedi.
