KAYSERİ (1HA-ÖZEL) – Kayseri’nin Develi ilçesinde bulunan Gereme’nin tarihi yapısı ve tarım alanındaki rolü anlatıldı. Gereme’de geçmiş yüzyıllardan kalan kilise, anıt mezar ve hamam kalıntılarına rastlanırken, tarihi yapısının da 4’üncü yıla dayandığı biliniyor.
Kayseradar ve Radyoradar ortak canlı yayınında Salih Zeki Çetin’in moderatörlüğünde yayınlanan ‘Dün, Bugün, Yarın’ programında Gereme’nin tarihi süreçleri ve tarım alanındaki etkisi anlatıldı. Prof. Dr. Osman Özsoy, Prof. Dr. Fikri Kulakoğlu ve Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi Mühendislik Mimarlık Fakültesi Dr. Öğr. Üyesi Bilgin Yazlık konuk olduğu programda, Develi ovasını gören Gereme’nin tarım alanında zengin olduğuna değinilirken, tarihi de anlatıldı.
‘BÖLGEYİ 4’ÜNCÜ YÜZYILA KADAR TARİHLEYEBİLMİŞLER’
Gereme’nin tarihinin 4’üncü yüzyıllara kadar tarihlendiğini ancak daha eski bir tarihi olduğunu düşündüğünü belirten Dr. Öğr. Üyesi Bilgin Yazlık, “Gereme, Develi’nin Erciyes Dağı’na doğru yani Kuzey tarafına düşer bin 782 rakım yüksekliğinde Bir yerleşim yeridir. Bugün Gereme’ye bir turistik ziyaret yaptığınızda orada görebileceğiniz şeyler; bir kilise kalıntısı, bir tane anıt mezar ve bunlardan aşağı yukarı 600-700 metre mesafede bulunan hamam olarak da isimlendirilen yapılar. Hamam olduğu net belli olmayan bir yapı daha var. Bu yapılara ilişkin Kayseri Müze Müdürlüğü’nün bir kazı çalışması olmuş. Günümüz teknolojisi ile yapılan çalışma müze tarafından organize edilmiş. Bu çalışmada ortaya çıkan bir sikke ve taşlar bulunuyor. Kilisenin zemini temizleniyor. 4’üncü yüzyıla kadar tarihleyebilmişler. Yazarı da bunu söylüyor. Buranın aslında geçmişinin bundan daha eski olması gerekir. Çok kısıtlı alanda bu çalışma yapılmış bölgenin tamamında yapılmamış. Panagia olarak isimlendirilen kilise ile köylülerin ifadesiyle kesme taşların bulunabildiği coğrafya aşağı yukarı 1 kilometre 1 buçuk kilometrelik bir alanı kaplıyor. Çok büyük bir alana yayılmış bir yerleşim yerinden bahsediyoruz. Bu yerleşim yerini geçmiş Bizans ve Roma haritalarında göremiyoruz. Gereme olarak isimlendirilmiş yer maalesef görünmüyor. Ancak yakın zamanda bin 842 yılında William Hamilton bölgeyi geziyor. O zaman iki tane Çanlı ve Panagia diye kilise var. Çanlı kilise bugün ayakta değil, tahminime göre Panagia kilisesinin arkasında bugün kalıntıları da bulunuyor” ifadelerini kullandı.
‘GEREME’DE YERLEŞİM YOK SADECE HAYVAN OTLATMAK VE MEKANDAN YARARLANMAK İÇİN GELİYORLAR’
Gereme de yerleşim yeri olmadığını belirten Yazlık, sözlerini şöyle sürdürdü: “Çobanın anlattığı bilgiye göre orada kazı yaparlarken içi boş bir odaya denk geliyorlar. Aşağı yukarı 3-4 metre aşağıda iple birisini aşağı indiriyorlar. Aşağı indiğimde kumaş parçaları vardı. Elime aldığımda dağılıp hep dökülüyordu. Kılıçlar duvara asılıydı diyor. Muhtemeldir ki Roma ve Bizans döneminden kalma, aşağıda yatan bir tarih bulunuyor.”
GEREME’NİN ÖNEMLİ ÖZELLİĞİ ÇOK BÜYÜK TARIM ARAZİSİNİN YÖNETİLDİĞİ BİR ALAN OLMASIDIR
Gereme’nin büyük bir tarım arazi olduğunu vurgulayan Yazlık, “Birtakım taşlar bulduk. Bu taşların üzerinde kırmızı ile boyanmış bazı desenler var bu taşların sistematik bir resim oluşturduğunu bir model oluşturduğunu düşündük. Bunun bir takvim olduğunu, bu taşların üzerinde ayın evreleri, ağaç figürleri bu ağaç figürünün bazen altında bazen kenarında üçgen işaret bu ağaç figürü üstünde yanlarında değişen sıra ve dizilimden noktalar var. Anadolu da çok uzun yıllardır tarım yapılıyor ve tarım çok ciddi birikimle yapılıyor. Herhangi bir çiftçi tarım yaparken atalarından gördüğü sistemle onlardan bildiği takvimle hareket ediyor. Çiftçiler ayın evrelerini kullanıyor. Ayın gidişatına göre neyi ekip ekmeyeceklerine karar veriyorlar. Gereme, Develi ovasını gören hakim bir noktada olduğu için bu bölgede yaşayan insanlar hâlâ bugün bile ciddi bir tarım yapıyor. Buğdayından kabağına kadar her şeyin yetiştiğini ve böylece etkin tarımın yapıldığını söyleyebiliriz” şeklinde konuştu.
